De Bibliotheek is er voor iedereen
In de afgelopen decennia heeft de openbare bibliotheek in Nederland veel bezuinigingen over zich heen gekregen. Dit heeft ertoe geleid dat in veel gemeentes het aantal bibliotheken sterk is teruggelopen en er geen volwaardige bibliotheekvoorziening meer zijn, waardoor in nogal wat regio's de openbare bibliotheken niet meer voldoen aan de wettelijke eisen.
Staatssecretaris Uslu kondigde om die reden eind 2022 aan dat er de komende jaren miljoenen euro’s extra beschikbaar komen voor openbare bibliotheken, om zo de wettelijke eisen weer op peil te brengen.
Het betreden van de bibliotheek is als het openen van een deur naar nieuwe verhalen, kennis en perspectieven. Het is een plek waar je als individu je horizon kunt verbreden en kunt blijven groeien door middel van het lezen van boeken, het volgen van cursussen en het bezoeken van tentoonstellingen. Het is een plek die altijd, ongeacht leeftijd, achtergrond of opleiding inspireert.
— Voormalig Staatssecretaris Gunay Uslu van Onderwijs, Wetenschap en Cultuur
De Bibliotheek als essentiële voorziening voor iedereen
Gemeenten kunnen een aanvraag doen voor deze tijdelijke regeling (SPUK-gelden) om zo het bibliothekennetwerk te versterken waar nodig. De eis bij deze regeling is dat gemeenten minstens 20% van de gemaakte kosten zelf financieren. In 2025 gaat dan een zorgplicht gelden. Dit betekent dat gemeenten de wettelijke taak krijgen om ervoor te zorgen dat inwoners toegang hebben tot een volwaardige bibliotheek, zodat de toegang tot bibliotheken in de toekomst is gewaarborgd. De provincies zorgen op hun beurt via hun ondersteuningsinstellingen dat lokale bibliotheken hierbij de nodige hulp krijgen.
Gemeenten konden in mei-juni 2023 een eerste aanvragen indienen. De beide gemeentes, De Ronde Venen en Stichtse Vecht, hebben deze aanvraag ingediend.
Alle aanvragen bij elkaar hebben echter het beschikbare budget ruim overschreven, waardoor lang niet alle gemeentes de gevraagde bijdrage hebben ontvangen. Ook de aanvraag voor De Ronde Venen en Stichtse Vecht is niet toegekend. Eind 2023 stond een tweede aanvraagronde gepland. Ook hiervoor hebben zowel De Ronde Venen als Stichtse Vecht een aanvraag ingediend. Begin 2024 zal bekend worden of deze aanvraag wordt gehonoreerd.
De Robuuste Bibliotheek
Naast financiële afspraken zijn er ook afspraken gemaakt over de transparantie van de openbare bibliotheekvoorzieningen. In de ‘Netwerkagenda 2020-2023’ die is gesloten tussen Rijk, provincies en gemeenten, is in juni 2023 het rapport ‘Robuuste Bibliotheek, Gids richting een toekomstgerichte bibliotheek in elke gemeente’ uitgebracht door Berenschot.
Eén van de onderdelen uit dit rapport is de transparantie van bibliotheekorganisaties. Voor stakeholders (waaronder de gemeenten) is het van belang dat voldoende inzichtelijk is welke diensten worden geleverd voor welke groepen, tegen welke prijs en met welk maatschappelijk effect. Hiervoor is het model ‘Sturen op resultaat, koersen op Effect’ ontwikkeld.
De Bibliotheek AVV heeft in 2023 hierop ingespeeld door haar dienstencatalogus in te richten volgens dit model, waarbij ook inzichtelijk is geworden op welke elementen de organisatie niet voldoet aan de wettelijk kernfuncties uit de WsOB. Helaas is het zo dat met de huidig beschikbare middelen de Bibliotheek AVV niet kan voldoen aan alle wettelijke kernfuncties en de dienstverlening die hierbij past.
Uitvoering diensten 2023
Alle diensten zijn conform de Dienstencatalogus 2023 uitgevoerd.
Middelen 2023
Bij het indienen van de begroting 2023 - in september 2022 - werd uitgegaan van gemiddelde loon- en prijsindex van 4%. Door de hoge inflatie en een cao-loonstijging in 2023 van gemiddeld 7%, als ook achterblijvende indexatie van de afgelopen jaren en de daardoor kwetsbare financiële situatie heeft het bestuur overlegd met de gemeenten. Beide gemeenten hebben besloten om de aanvankelijk verleende subsidie 2023 te verhogen, zodat de exploitatie van de organisatie voor dat jaar niet verder in gevaar komt.
Dit laat onverlet dat de organisatie onder druk staat. De financiering blijft achter als gevolg van eerdere bezuinigingen, waardoor de organisatie kwetsbaar blijft, zowel in financiële zin als in de dienstverlening.
Maatschappelijke opgave
De maatschappelijke eisen waar de Bibliotheken in de komende jaren aan moeten gaan voldoen staan beschreven in de Bibliotheekwet.
In het landelijke Bibliotheekconvenant 2020-2023 staan drie maatschappelijke
opgaven beschreven waar Bibliotheken zich de komende jaren voor moet inzetten:
1. Geletterde samenleving (bevorderen geletterdheid en leesplezier);
2. Participatie in informatiesamenleving (digitale inclusie en digitaal burgerschap);
3. Een leven lang ontwikkelen (basisvaardigheden en blijvende inzetbaarheid).
Deze drie opgaven heeft de Bibliotheek AVV vertaald in drie programmalijnen:
1. Leesplezier en mediawijsheid jeugd;
2. Een leven lang ontwikkelen volwassenen (basisvaardigheden);
3. Persoonlijke ontwikkeling volwassenen.
Met deze drie programmalijnen wil de Bibliotheek AVV mensen ondersteunen bij hun ontwikkeling door ze te verbinden aan kennis en informatie.
In dit jaarverslag een overzicht hoe de Bibliotheek het afgelopen jaar deze drie programmalijnen heeft ingevuld.
Voor de uitvoering van alle werkzaamheden, die ten dienste staan van onze inwoners, gaat een speciale dank uit naar onze professionele krachten en vrijwillige medewerkers; met hun bevlogen inzet hebben zij een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van de inwoners van De Ronde Venen en Stichtse Vecht.